ई-श्रम कार्ड माहिती
E-Shram Card Yojana Information
भारतातील लाखो असंघटित कामगारांचे जीवन सुधारण्यासाठी केंद्र सरकारने E-Shram Yojana सुरू केला. या महत्त्वाकांक्षी प्रकल्पाचा उद्देश देशातील वंचित आणि गरीब कामगारांना सामाजिक सुरक्षा प्रदान करणे आहे.
असंघटित क्षेत्रातील कामगार, ज्यांना वारंवार नियमित कामगार लाभ मिळत नाहीत, हे या योजनाचे प्राथमिक उद्दिष्ट आहे. हा लेख ई-श्रम कार्ड योजनेच्या अनेक पैलूंचे तपशीलवार परीक्षण करेल, त्याचे फायदे समजून घेईल आणि प्राप्तकर्त्यांना महत्त्वपूर्ण माहिती देईल.
ई-श्रम कार्ड योजनेची पार्श्वभूमी: केंद्र सरकारने असंघटित क्षेत्रातील कामगारांना विविध सामाजिक सुरक्षा लाभ देण्यासाठी योजना सुरू केला. या उद्योगातील कर्मचाऱ्यांना नियमित वेतन, आरोग्य विमा आणि निवृत्तीवेतन यांसारखे मूलभूत लाभ वारंवार नाकारले जातात. ही समस्या सोडवणे आणि या कामगारांना आर्थिक स्थैर्य मिळवून देणे हे ई-श्रम कार्ड योजनाचे उद्दिष्ट आहे.
ई-श्रम कार्ड म्हणजे काय?
What is E-Shram Card?
आपल्या भारत सरकारने असंघटित क्षेत्रातील कामगारांसाठी E-Shram Yojana वाचा नवीन योजना सुरू केला आहे. कामगारांना सामाजिक सुरक्षा प्रदान करणे आणि त्यांचे जीवनमान सुधारणे हे या योजनेचे प्राथमिक उद्दिष्ट आहे.
2024 पर्यंत, EPFO, ESIC किंवा NPS सारख्या कोणत्याही सामाजिक सुरक्षा योजनात नोंदणी केलेल्या कामगार-वर्गातील व्यक्ती आणि 16 ते 59 वयोगटातील, ई-श्रम कार्डसाठी अर्ज करू शकतात. हे कार्ड तयार करण्यासाठी कोणताही खर्च लागत नाही आणि कोणत्याही प्रकारची चाचणी आवश्यक नाही. भारत सरकारच्या योजनाद्वारे कामगारांना अनेक महत्त्वपूर्ण फायदे मिळतात. यात पेन्शन, वाहन विमा, कर्ज व्याज अनुदान आणि इतर सरकारी योजनाचे फायदे समाविष्ट आहेत.
ई-श्रम कार्ड योजनेची थोडक्यात माहिती
E-Shram Card Yojana In Short
| योजनेचे नाव | ई-श्रम योजना-E-Shram Card Yojana |
| पोर्टल सुरू केले | केंद्र सरकारकडून |
| संबंधित विभाग | भारत सरकारचे कामगार आणि रोजगार मंत्रालय |
| लाभार्थी असतील | देशातील सर्व असंघटित क्षेत्रातील कामगार |
| लाभ | नोंदणीनंतर सर्व शासकीय योजनांचा थेट लाभ आणि कामगारांचा डेटाबेस तयार करणे. |
| पोर्टलचा उद्देश | असंघटित क्षेत्रातील कामगारांचा राष्ट्रीय स्तरावरील डेटाबेस गोळा करणे. |
| अर्जाचे प्रकार | ऑनलाइन/ऑफलाइन माध्यमातून |
| अधिकृत पोर्टल | https://eshram.gov.in/ |
ई-श्रम कार्डचे वैशिष्ट्ये
Features of E-Shram Card Yojana
- वयाची ६० वर्षे पूर्ण केल्यानंतर, ई-श्रम कार्ड पेन्शन योजनेतील सहभागींना ₹3000 ची निश्चित मासिक पेन्शन मिळेल, जी त्यांच्यासाठी निवृत्तीनंतर उत्पन्नाचा स्रोत म्हणून काम करेल.
- E-Shram Yojana पेन्शन योजनेचे उद्दिष्ट देशभरातील सर्व श्रम कार्ड सदस्यांना लाभ प्रदान करणे, त्यांच्या सामाजिक आणि आर्थिक प्रगतीला प्रोत्साहन देणे आणि उज्ज्वल भविष्य सुरक्षित करणे हे आहे.
- या योजनाद्वारे ई-श्रम कार्डधारकांना एकूण ₹36,000 वार्षिक आर्थिक मदत दिली जाईल, ज्यामुळे शाश्वत वाढीला चालना मिळेल आणि त्यांना आर्थिक स्थिरतेची भावना मिळेल.
- याव्यतिरिक्त, ई-लेबर कार्ड पेन्शन योजनेत भाग घेऊन, लोकांना हमी दिली जाऊ शकते की त्यांची सामाजिक-आर्थिक उन्नती आणि सामान्य कल्याण यांना प्रथम प्राधान्य दिले जाईल, जे प्रत्येकाच्या सर्वांगीण वाढ आणि जीवनाच्या गुणवत्तेला प्रोत्साहन देईल.
ई-श्रम कार्डचे फायदे
Benefits of E-Shram Card
- शिक्षणासाठी फायदे: हि योजना कामगारांच्या मुलांसाठी शिष्यवृत्ती आणि आर्थिक मदत देखील देतो.
- आर्थिक मदत: ई-श्रम कार्डधारक सरकारकडून वारंवार आर्थिक मदतीसाठी पात्र असतात. ही रक्कम थेट लाभार्थीच्या बँक खात्यात टाकली जाते आणि बहुतेक वेळा ती ₹500 ते ₹2000 पर्यंत असते.
- पेन्शन योजना: वयाची साठ वर्षे पूर्ण झाल्यावर, ई-श्रम कार्डधारकांना मासिक पेन्शन मिळू शकते. याक्षणी, ही रक्कम ₹3000 प्रति महिना आहे, जी त्यांच्या वयानुसार लक्षणीय आर्थिक सहाय्य देते.
- आरोग्यासाठी फायदे: ई-श्रम कार्डधारक अनेक आरोग्य योजनासाठी पात्र आहेत, ज्यात मोफत वैद्यकीय तपासणी आणि स्वस्त औषधे यांचा समावेश आहे.
- या योजनातर्गत कामगारांनाही अपघात विम्याचे संरक्षण दिले जाते. अनावधानाने मृत्यू किंवा कायमस्वरूपी अशक्तपणा झाल्यास कुटुंबाला ₹2,00,000 पर्यंत नुकसानभरपाई मिळू शकते. आंशिक अपंगत्व असलेल्या कामगाराला ₹1,00,000 पर्यंत मिळू शकतात.
ई-श्रम कार्डसाठी पात्रता
Eligibility for E-Shram Card
- अर्जदार वय १८ ते ५९ वर्षे दरम्यान असावे.
- अर्जदार संघटित क्षेत्रातील कामगार असणे आवश्यक आहे.
- अर्जदार EPFO किंवा ESIC चा सदस्य नसावा.
- अर्जदार हा आयकरदाता नसावा.
- कोणत्याही राष्ट्रीयीकृत बँकेसाठी तुमचा मोबाइल क्रमांक आधार कार्ड-लिंक केलेल्या बँक खात्याशी जोडलेला असणे आवश्यक आहे.
- तुम्ही भारतीय कायम रहिवासी असणे आवश्यक आहे.
- युनिक आयडेंटिफिकेशन अथॉरिटी ऑफ इंडिया (UIDAI) चे आधार कार्ड आवश्यक आहे.
- लाभार्थी सोळा ते साठ वयोगटातील असणे आवश्यक आहे.
- तुम्ही ई-श्रम प्रणालीसाठी eshram.gov.in वर अर्ज करणे आवश्यक आहे, जी त्याची अधिकृत वेबसाइट आहे.
- तुम्ही आयकरांच्या अधीन नसावे.
- शिवाय, अलीकडील आकडेवारीनुसार, एखाद्या विद्यार्थ्याने त्याच्या अभ्यासाव्यतिरिक्त थोडे काम पूर्ण केल्यास त्याचे ई-श्रम कार्ड देखील बनवले जाऊ शकते. हे करण्यासाठी त्याचे वय किमान १६ वर्षे असावे. त्यानंतरच विद्यार्थी लेबर कार्ड तयार करू शकतो आणि तो देत असलेले सपोर्ट आणि इतर प्रोग्राम वापरू शकतो.
राष्ट्रीय कुटुंब लाभ योजना असा करा अर्ज | Rashtriya Kutumb Labh Yojana
ई-श्रम कार्ड योजनेसाठी लागणारे आवश्यक कागदपत्रे
Documents Required for E-Sharam Card Yojana
- आधार कार्ड
- बँक पासबुक
- ईमेल आयडी
- मोबाईल नंबर
- बचत बँक खाते क्रमांक किंवा IFSC कोड
- पासपोर्ट आकाराचा फोटो
- शिधापत्रिकेशी संबंधित सर्व माहिती
- पासपोर्ट आकाराचे छायाचित्र
ई-श्रम कार्डसाठी कोण पात्र आहेत
Who is Eligible for E-Shram Card?
- विणकर
- मोठेपणा
- मीठ कामगार
- लहान आणि सीमांत शेतकरी
- शेत कामगार
- शेडपीक
- मच्छीमार
- पशुपालनात गुंतलेले लोक
- विडी रोलिंग कामगार
- लेदर उद्योगातील लोक
- वीटभट्टी आणि दगडखाणीत काम करणारे कामगार
- लेव्हलिंग आणि पॅकिंग
- इमारत आणि बांधकाम कामगार
ई-श्रम योजना नोंदणीसाठी अपात्रता
Ineligibility for E-Shram Yojana Registration
- 18 वर्षाखालील कर्मचारी आणि 60 पेक्षा जास्त वयाचे कर्मचारी या योजनासाठी पात्र नाहीत.
- लाभार्थी हा कोणताही करमुक्त करदाता नाही.
- कोणत्याही नवीन पेन्शन योजना, ESIC योजना किंवा EPFO मध्ये कोणताही पूर्व विमा नसावा.
- लाभार्थीचे मासिक उत्पन्न रु 15,000/- पेक्षा जास्त नसावे.
ई-श्रम कार्ड योजनेअंतर्गत ऑनलाइन अर्ज करण्याची प्रक्रिया
Online application Process for E-Shram Card Yojana
- ई-श्रम कार्ड पेन्शन योजनेसाठी ऑनलाइन अर्ज सबमिट करण्यासाठी तुम्ही प्रथम सरकारच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट दिली पाहिजे.
- वेबसाईटचे होम पेज आता तुमच्या समोर येईल.
- योजना पर्याय मुख्य पृष्ठावर आढळू शकतात. ते दाबा.
- पुढील पायरी म्हणजे PM-SYM पर्याय निवडणे.
- तुम्ही क्लिक करताच या योजनेची माहिती तुम्हाला दिसेल.
- तुम्ही आता या पृष्ठावरील “लॉगिन” पर्याय निवडणे आवश्यक आहे.
- तुम्ही क्लिक केल्यावर दिसणाऱ्या नवीन पेजवर तुम्ही सेल्फ एनरोलमेंट पर्याय निवडणे आवश्यक आहे.
- त्यानंतर, तुम्ही तुमचा 10-अंकी सेलफोन नंबर इनपुट केला पाहिजे आणि “पुढे जा” निवडा.
- तुमचा मोबाइल नंबर नंतर एक ओटीपी प्राप्त करेल, जो तुम्हाला तेथे प्रविष्ट करणे आवश्यक आहे.
- ई-श्रम कार्ड पेन्शन योजनेचा अर्ज आता दिसेल.
- अर्जावर विनंती केलेली सर्व माहिती भरणे आवश्यक आहे.
- सर्व माहिती इनपुट केल्यानंतर आवश्यक कागदपत्रे स्कॅन करून अपलोड करणे आवश्यक आहे.
- शेवटी, आपण “सबमिट” पर्याय निवडणे आवश्यक आहे.
- तुम्ही सबमिट पर्याय निवडताच तुम्हाला अर्जाची पोचपावती मिळेल.
- ई-श्रम कार्ड पेन्शन योजनेसाठी तुम्ही या पद्धतीने प्रभावीपणे ऑनलाइन अर्ज करू शकता.
ई-श्रम कार्ड योजनेअंतर्गत ऑफलाइन अर्ज करण्याची प्रक्रिया
Offline application Process for E-Shram Card Yojana
- तुम्ही प्रथम महा ई सेवा केंद्राकडे जाणे आवश्यक आहे, ज्याला सीएससी केंद्र असेही म्हणतात, ते तुमच्या सर्वात जवळ आहे.
- तुम्ही भेट दिल्यानंतर उपस्थित व्यक्तीला ई-श्रम कार्ड पेन्शन योजनेसाठी अर्ज करण्यास सांगावे.
- यानंतर, तुम्ही तुमच्या महत्त्वाच्या कागदपत्रांची पूर्तता करण्याच्या अधिका-याकडे केली पाहिजे.
- CSC केंद्राचा ऑपरेटर ई-श्रम कार्ड पेन्शन योजनेसाठी तुमचा अर्ज हाताळेल.
- अर्ज केल्यावर तुम्हाला एक पावती मिळेल आणि त्यानंतर तुम्हाला त्या व्यक्तीला निर्दिष्ट रक्कम भरावी लागेल.
ई-श्रम कार्ड PDF कसे डाउनलोड करावे
How to Download E-Shram Card PDF
- ई-श्रम वेबसाइटला भेट देणे आवश्यक आहे. https://eshram.gov.in/ या लिंकवर क्लिक करूनही वेबसाइटवर प्रवेश करता येईल.
- त्यानंतर E-Shram च्या उजव्या बाजूला Register पर्याय दिसेल. त्यासाठी एक क्लिक आवश्यक आहे.
- तुम्ही तुमचा मोबाईल नंबर इथे टाकावा. त्यानंतर तुम्हाला कॅप्चा इनपुट करावा लागेल.
- या व्यतिरिक्त दोन प्रश्नांचीही उत्तरे द्यावी लागतील. पुढे, “ओटीपी पाठवा” निवडा.
- येथे दिसणारा OTP प्रविष्ट करणे आवश्यक आहे. पुढे, “सबमिट करा” निवडा.
- त्यानंतर तुम्हाला दुसऱ्या पेजवर नेले जाईल. तुमचा आधार कार्ड क्रमांक येथे टाकणे आवश्यक आहे.
- तुमचा आधार कार्ड क्रमांक टाकताना, तुम्ही ते तुमच्या ई-लेबर कार्डशी लिंक असल्याची पुष्टी केली पाहिजे.
- तुमचा आधार क्रमांक टाकल्यानंतर तुम्हाला एक OTP प्राप्त होईल, जो तुम्ही खाली टाकला पाहिजे.
- पुनर्निर्देशित केल्यावर आता तुम्हाला नवीन पृष्ठावर दोन पर्याय दिसतील.
- तुमचे UAN कार्ड डाउनलोड करण्यासाठी तुम्हाला या लिंकवर क्लिक करावे लागेल.
- यानंतर, लेबर कार्ड दाखवले जाईल आणि पीडीएफ तयार केली जाईल.
- त्यानंतर, तुम्ही ते कोणत्याही ठिकाणाहून मुद्रित करू शकता.
CSC केंद्रामार्फत अर्ज कसे करणे
How to Apply through CSC Centre
तुम्हाला ऑनलाइन अर्ज करण्यात अडचण येत असल्यास तुम्ही तुमच्या जवळच्या कॉमन सर्व्हिस सेंटरला (CSC) भेट देऊ शकता. ई श्रम कार्ड पेन्शन योजना 2024 साठी अर्ज करण्यासाठी, CSC केंद्राला भेट द्या. CSC केंद्र चालकास आवश्यक कागदपत्रांसह सादर करा, त्यानंतर अर्जावर प्रक्रिया होईपर्यंत प्रतीक्षा करा. बायोमेट्रिक्ससाठी पूर्ण अधिकृतता. तुम्ही फॉर्म भरल्यावर CSC केंद्र तुम्हाला ई श्रम कार्ड त्वरित डाउनलोड करेल.
ई-श्रम कार्ड पेमेंट कसे तपासायचे
How to Check E-Shram Card Payment
- तुम्ही प्रथम ई-श्रम कार्डच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट दिली पाहिजे.
- तुम्ही मुख्यपृष्ठावर पोहोचल्यानंतर देखभाल भत्ता योजना पर्याय निवडणे आवश्यक आहे.
- क्लिक केल्यानंतर, तुम्हाला तुमचा नोंदणीकृत मोबाइल नंबर एका नवीन पृष्ठावर प्रविष्ट करण्यास सूचित केले जाईल.
- त्यानंतर तुम्ही कॅप्चा कोड टाकल्यानंतर Get OTP पर्यायावर क्लिक कराल.
- तुम्ही दिलेल्या नोंदणीकृत मोबाईल नंबरवर आता एक OTP पाठवला जाईल.
- त्याची पुष्टी करण्यासाठी प्राप्त झालेला OTP प्रविष्ट करा.
- पडताळणीनंतर तुमची पेमेंट स्थिती तुमच्या स्क्रीनवर दिसेल.
- तुम्ही सर्व तुमच्या पेमेंटची प्रगती येथून तपासू शकता.
ई-श्रम योजना स्थिती कशी तपासायची
How to Check E-Shram Yojana Status
- ई-श्रम योजना नोंदणी केल्यानंतर, सर्वप्रथम तुम्हाला eshram.gov.in/indexmain पोर्टल उघडावे लागेल.
- आता तुम्हाला मोबाइल नंबर आणि ओटीपी व्हेरिफिकेशनद्वारे वेबसाइटवर लॉग इन करावे लागेल.
- आता तुम्हाला प्रोफाइल बटणावर क्लिक करावे लागेल.
- त्यानंतर तुमच्या समोर एक नवीन पेज ओपन होईल, येथे तुमचे प्रोफाईल ओपन होईल.
- या पृष्ठावर, अर्ज स्थिती पर्यायासमोर ई-श्रम योजनेची स्थिती दर्शविली जाईल.
- जर स्टेटस प्रलंबित दिसत असेल तर तुमचा अर्ज अद्याप स्वीकारला गेला नाही, जर स्टेटस मंजूर असेल तर तुमचा अर्ज योजनेअंतर्गत स्वीकारण्यात आला आहे.
FAQ’s वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न
1) ई-श्रम कार्ड म्हणजे काय?
असंघटित क्षेत्रात काम करणाऱ्या आणि रोजंदारीवर काम करणाऱ्या सर्व मजुरांची एका पोर्टलवर नोंदणी करण्यासाठी केंद्र सरकारने एक ऑनलाइन पोर्टल सुरू केले आहे. ज्याद्वारे देशातील कामगारांना एकाच पोर्टलवर भरपूर लाभ मिळणार आहेत.
2) ई-श्रम कार्डसाठी अर्ज कसा करावा?
सर्वप्रथम कामगार विभागाच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या. मुख्यपृष्ठावर दिसणाऱ्या नोंदणी श्रमासाठी अर्ज करा. आणि अर्जात विचारलेली माहिती काळजीपूर्वक भरा.
3) ई-श्रम कार्ड पेन्शन योजनेचा बोनस कधी भरला जाईल?
ई-श्रम कार्डसाठी पेन्शन ई-श्रम कार्डधारकांना वयाची साठ वर्षे पूर्ण झाल्यावर योजनेचे लाभ मिळतात.
4) ई-श्रम कार्ड पेन्शन योजनेसाठी अर्ज कसा करू शकतो?
तुम्ही ईश्रम कार्ड पेन्शन योजनेसाठी ऑनलाइन किंवा ऑफलाइन अर्ज करू शकता. वरील लेखात यासंबंधीची सर्व माहिती आहे.
